Elke muzikant, jong, oud, gevorderd of beginner, loopt wel eens een keer vast. Het kan voelen alsof je telkens dezelfde licks en riffs aan het herhalen bent. Je improvisatie voelt moedeloos, beperkt tot herkenbare patronen en vast geroest. Je hebt moeite met het bedenken van interessante akkoorden schema’s, of met het vinden van nieuwe, interessante voicings voor akkoorden. Je inspiratie is ver te zoeken.

Het leren van een alternatieve tuning kan voelen als een ware verademing. Plotselings wordt je weer een beginner. Doordat je gitaar anders is gestemd, werken de voicings, shapes en licks waar jij altijd uit gewoonte naar greep, niet meer. Zelfs het spelen van een voorspelbare, open akkoorden progressie kan een ware uitdaging worden.

Veel bekende gitaristen hebben gebruik gemaakt van alternative tunings om hun creativiteit te stimuleren. Door de door hun geliefde tunings te bestuderen, kan jij ook jouw eigen ontwikkeling stimuleren en jezelf uit je muzikale dip helpen.

Voor dit artikel hebben wij de Drop D tuning en de Half Step Down tuning buiten beschouwing gelaten, omdat deze relatief bekend zijn en veel gitaristen tijdens hun ontwikkeling er in aanraking mee komen. Wij noteren de tunings verder van laag naar hoog (van de zesde snaar naar eerste snaar).

 

Gitarist: Jack White

Lied: Seven Nation Army

Band: The White Stripes

Tuning: Open A (E A E A C E )

Seven Nation Army is een goed voorbeeld van een lied waar meer achter zit dan je in eerste instantie zou horen. Zo speelt Jack White voor dit lied niet in standard tuning, maar in open A, en gebruikt hij een slide.

Door de open A tuning (zo genaamd omdat er een A majeur akkoord gespeeld kan worden door alleen de open snaren aan te strummen), kan Jack White op een eenvoudige manier mooie, volle majeur voicings spelen door enkel met een vinger alle snaren in te drukken op elke willekeurige fret  (barré). Hij kan uiteraard ook de slide hiervoor gebruiken, en van majeur akkoord naar majeur akkoord glijden met eenvoud. Het resultaat is goed hoorbaar tijdens het refrein, als Jack White een flinke overdrive aanzet.

The White Stripes wisten veel te halen uit een simpele drums/gitaar configuratie. Zo is het geen basgitaar die gespeeld wordt tijdens de intro en coupletten, maar een elektrische gitaar die met behulp van een pitch shifter (zoals een Whammy) een octaaf lager klinkt. De dynamische contrasten in het nummer (luid/zacht, clean/overdrive) zorgen er ook voor dat het nummer gedurende zijn hele lengte blijft boeien, ondanks de repetitieve melodie.

 

 

Gitarist: Keith Richards

Lied: Brown Sugar

Band: The Rolling Stones

Tuning: Open G zonder 6de snaar (x G D G B D )

Keith Richards is niet los te koppelen van de open G tuning, befaamd dankzij zulke liedjes als Brown Sugar en Honky Tonk Women.

Keith heeft deze tuning naar eigen zeggen geleerd van Ry Coorder (een gitarist die ook regelmatig experimenteerde met verschillende open tunings). Keith ging een stap verder door de lage E snaar te verwijderen, zodat de gitaar in feite precies als een standard vijf-snarige banjo gestemd was.

Keith beschrijft in zijn autobiografie, Life, wat voor effect deze tuning had op zijn spel en techniek:

“The beauty, the majesty of the five-string open G tuning for an electric guitar is that you’ve only got three notes — the other two are repetitions of each other an octave apart. It’s tuned GDGBD. Certain strings run through the whole song, so you get a drone going all the time, and because it’s electric they reverberate. Only three notes, but because of these different octaves, it fills the whole gap between bass and top notes with sounds. It gives you this beautiful resonance and ring. I found working with open tunings that there’s a million places you don’t need to put your fingers. The notes are there already. You can leave certain strings wide open. It’s finding the space in between that makes open tunings work. If you’re working the right chord, you can hear this other chord going on behind it, which actually you’re not playing.. It’s there. It defies logic….It’s called the drone note. Or at least that’s what I call it.”

Er was, voordat Keith Richards deze tuning begon te gebruiken, een rijke historie aan traditionele folk en blues gitaristen (en uiteraard ook banjo spelers) die deze tuning gebruikten. Maar met de komst van Exile On Main St. in 1972 werd deze tuning de slaapkamers, garages en oefenruimtes van menig jonge guitarist gebracht.

 

 

 

Gitarist: Joni Mitchell

Lied: Big Yellow Taxi

Tuning: Open D (D A D F A D )

Joni Mitchell gebruikte tijdens haar carrière een breed assortiment aan tunings, maar de open D tuning werd door Joni gebruikt voor haar grootste hit ‘Big Yellow Taxi (het lied werd later ook een hit voor de Counting Crows, die een cover van het nummer uitbrachten in 2002 samen met Vanessa Carlton).

Net zoals met andere open majeur tunings wordt het spelen van volle barréakkoorden gereduceerd tot het gebruiken van één vinger op alle snaren op een willekeurige fret.  Naast deze krachtige voicing van majeur akkoorden, maakte Joni Mitchell in dit lied ook veel gebruik van ‘drone’ noten. Dit zijn open snaren die mee worden gestrumd en door klinken terwijl er van akkoorden en grepen wordt gewisseld. Zo zijn er altijd een of twee noten die constant mee klinken (voornamelijk in het couplet), en voor een vol en rijk geluid zorgen. Deze noten kunnen ook worden gezien als ‘pedal tones’, langere noten waaronder melodisch beweging plaats vindt in de hogere registers van het akkoord.

Deze tuning is ook zeer effectief voor folk-style fingerpicking.

 

Gitarist: John Mayer

Lied: Something’s Missing

Tuning: Esus2 ( E B E F B E )

Esus2 tuning is een modal tuning, die niet definitief kan worden geclassificeerd als mineur of majeur. Wanner je alle zes snaren open speelt, hoor je namelijke een suspended akkoord (waarbij de terts is vervangen door een secunde of een kwart). In het geval van deze tuning, die door John Mayer is gebruikt in het nummer ‘Something’s Missing’, wordt de terts van het open akkoord vervangen door een secunde (in dit geval, een F♯, die te krijgen is door de G snaar precies een halve stap naar beneden te stemmen).

Deze tuning maakt het eenvoudig om spannende drone notes te vinden, en klinkt in het algemeen een stuk ‘mysterieuzer’ aangezien de algemene sound van de tuning suspended is, en klinkt dus niet ‘vrolijk’ (majeur) of  ‘droevig’ (mineur).

Ook werd deze tuning gebruikt door de experimentele pop band My Bloody Valentine in het liedje ‘Only Shallow’.

Gitaristen: Thurston Moore en Lee Ranaldo

Band: Sonic Youth

Lied: Teenage Riot

Tuning: G A B D E G (Thurston Moore) en G G D D G G (Lee Ranaldo)

Sonic Youth was een band die graag de grenzen op zocht van wat er mogelijk was binnen een standaard popliedje vorm. De twee gitaristen van de band hadden voor het vormen van Sonic Youth al veel ervaring opgedaan tijdens het spelen in meerdere van Glenn Branca’s avant-gardistische gitaar orkesten. Tijdens deze periode leerden Thurston Moore en Lee Ranaldo veel over de verschillende mogelijkheden van open en modal tunings, en ze zouden op deze kennis bouwen gedurende hun tijd in Sonic Youth.

Sonic Youth speelde nauwelijks nummers in standard tuning, en bijna elk liedje had zijn eigen unieke, door de gitaristen zelf bedachte, tuning. Dit leverde nogal wat logistieke problemen voor de band tijdens het toeren, waardoor zij hun voorkeur gaven aan goedkope gitaren die makkelijk te upgraden waren (vaak had de band verschillende soorten string gauges nodig of aanpassingen aan de bridge en nut van hun gitaren). Ook heeft de band een archief gebouwd (die online te bekijken is op: http://www.sonicyouth.com/mustang/tab/tuning.html) waarin alle tunings staan uit hun belangerijkste albums en waar ook tabs kunnen worden gevonden.

Opmerkelijk is ook dat beide gitaristen vaak verschillende tunings gebruikten in hetzelfde liedje. Zo kon Thurston Moore een modal tuning gebruiken, terwijl Lee Ranaldo juist een aangepaste open tuning de voorkeur gaf. Ook maakten beide gitaristen gebruik van dissonantie, door bijvoorbeeld, twee snaren een secunde van elkaar te stemmen, voor het creëren van frictie en spanning in hun spel.